Misschien kan ik niet zo goed zoeken, maar er is volgens mij niet veel informatie te vinden over de Spaanse schrijfster Sara Mesa – althans niet in het Nederlands. Gelukkig is er ChatGTP… Op mijn vraag of de chatbot mij iets wil vertellen over Sara Mesa, antwoordt hij vriendelijk:

“Natuurlijk, Sara Mesa is een hedendaagse Spaanse schrijfster, geboren op 29 mei 1976 in Madrid. Ze staat bekend om haar romans, verhalen en essays. Mesa studeerde filologie aan de Autonome Universiteit van Madrid en heeft ook gewerkt als lerares Spaans en literatuur. Ze heeft verschillende literaire prijzen gewonnen voor haar werk.

Sara Mesa’s romans verkennen vaak thema’s als isolatie, vervreemding, sociale druk en het menselijk verlangen naar verbinding. Haar schrijfstijl wordt vaak gekenmerkt door haar nauwkeurige observaties van menselijk gedrag en haar vermogen om complexe psychologische portretten te creëren.”

Haar werk wordt geprezen om zijn diepgaande verkenning van de menselijke psyche en de samenleving, evenals om de krachtige stem van de personages die ze creëert. Sara Mesa wordt beschouwd als een van de meest opmerkelijke hedendaagse Spaanse schrijvers en haar werk heeft internationaal erkenning gekregen.”

Zo, dat weten we dan ook. En zo ziet ze eruit…

Ik las twee boeken van haar.

Broodhoofd

Deze roman lazen we met de leeskring. Een intrigerend verhaal over een meisje dat zich op school niet veilig voelt. De andere meisjes vinden haar maar raar en een van hen scheldt haar een keer uit voor broodhoofd omdat ze een wat papperig gezicht zou hebben. Haar hardwerkende ouders hebben ook niet bepaald oog voor haar. Ze heeft besloten om niet meer naar school te gaan en loopt elke dag naar een nabijgelegen park waar ze zich schuilhoudt op een wat afgelegen plekje.

“De eerste keer is zo onverwacht dat ze schrikt als ze hem ziet. Het meisje zit tegen de boomstam geleund een tijdschrift te lezen wanneer ze zijn voetstappen hoort naderen, het geknisper van droge bladeren, en dan ziet ze hem voor zich staan, een beetje beduusd misschien, maar niet verbaasd om haar daar, in de bosjes, aan te treffen. De oude man verontschuldigt zich – ik wilde je niet aan het schrikken maken! zegt hij – en dan vraagt hij wat ze leest, maar in de tussentijd – tussen de verontschuldiging en de
vraag in – heeft het meisje de tijd gekregen om te reageren. Dit, zegt ze terwijl ze hem het tijdschrift laat zien, een meidenblad. Bij het zien van dat tijdschrift, dat overduidelijk niet voor kleine meisjes is, zal hij haar misschien ouder schatten dan ze is, denkt ze, en niet de gevreesde vraag stellen – wat doe je hier, op dit tijdstip? -, maar de oude man glimlacht alleen en kijkt besluiteloos naar het tijdschrift.”

Dit zijn de openingszinnen van het boek. Het meisje is haast veertien jaar, zegt ze, en de oude man moet haar maar Haast noemen. Dan mag ze hem wel Ouwe noemen, besluit hij. Vanaf die eerste ontmoeting komt Ouwe elke dag op bezoek bij Haast. Seksueel misbruik hangt als een zwaard van Damocles in de lucht, maar er gebeurt eigenlijk niet veel en wat er gebeurt, dat verwacht je als lezer niet. Haast en Ouwe bouwen stilaan een soort vertrouwensband op en gaandeweg komen we steeds meer te weten over de twee. De kracht van Sara Mesa is echter dat er nog veel meer niet gezegd wordt… Als lezer word je dus doorlopend uitgedaagd (uitgelokt…) om te bedenken wat was, is, zal zijn… en wat je ervan vindt (zonder dat die vraag gesteld wordt).

Het boek krijgt een vrij dramatische wending als school en ouders er ten slotte achter komen dat Haast elke dag spijbelt. “Men” vindt wel wat van die twee, en met name van Ouwe, als je snapt wat ik bedoel.

Ik vond dit een prachtig boek, mooi geschreven, zó sfeervol, vertederend én hard, ja – ik moest nóg een boek van Sara Mesa lezen en dat werd…

Een liefde

Een liefde gaat over Natalie, kortweg Nat. Ze heeft op haar werk gepikt, is betrapt en berispt, mag blijven maar besluit een tijdje te verdwijnen naar het platteland. Ze huurt een behoorlijk krottig huisje in een afgelegen dorp dat La Escala heet (vertaling: De Schaal). Geen dorpje is er in de echte wereld met die naam… dat vind ik dan wel weer intrigerend. Nat is trouwens vertaalster en zo wil ze de kost verdienen nu ze het stadsleven de rug heeft toegekeerd.

De huisbaas is een onbehouwen kerel die moeilijk te peilen is en vooral geen gedoe wil: hij int elke maand de huur en scheept Nat op met een van zijn honden, die zij Nurks noemt: een vies beest, een echte zwerfhond. De huisbaas woont in het naburige stadje.

Iets verderop in het dorp woont Pìter, een jongeman die ook het leven in de stad achter zich heeft gelaten. Wil hij wat beginnen met Nat? Hij is in elk geval heel vriendelijk en behulpzaam. Andere inwoners van La Escala zijn de bejaarde Joaquín en zijn dementerende echtgenote Roberta, Andreas die de Duitser wordt genoemd, de zigeuners, het meisje van de winkel, de Bolle die een kroegje heeft. De overige bewoners zijn de figuranten in dit verhaal, de mensen waarover niet geschreven wordt en die toch nadrukkelijk aanwezig zijn… Oh ja, naast het gammele huis van Nat wonen in het weekend en de vakanties mensen uit de grote stad: ze hebben het huis geërfd en proberen de waan in stand te houden dat ze nu een boerderijtje op het platteland hebben als tweede woning…

In zijn antwoord had ChatGTP het ook over Een liefde: “Een roman over een onconventionele en obsessieve liefdesrelatie tussen twee personages die elkaar ontmoeten via een online datingsite.” Daar moet ik wel vrolijk om lachen, want van een datingsite is absoluut geen sprake (en volgens mij zijn datingsites altijd online, maar dat terzijde gelaten). Van een obsessieve liefde is trouwens wel sprake, en daarvoor is een lekkend dak de aanleiding… en nee, het is niet Pìter die uitverkoren is.

La Escapa is een troosteloos dorp, zo voelt het in elk geval als je het boek leest. Boven het dorp is het silhouet van de berg El Glauco (vertaling: De Glazige) alomtegenwoordig. Die berg lijkt het dorp als het ware te verpletteren. Nat zoekt haar plek in dit dorp, in deze gemeenschap… Ze probeert haar leven te leven, zit niemand mee in de weg, heeft niemand nodig… Is dat echt zo? Kan dat wel?

Een liefde is een mooie roman over een vrouw die verstrikt raakt in een cultuur van uiterlijke saamhorigheid die echter gebaseerd is op onderling wantrouwen en achterdocht. Een aanrader.

Ik heb intussen een derde boek van Sara Mesa bij de bibliotheek gereserveerd: Litteken. Ben benieuwd…