Op de een of andere manier kom ik de laatste weken wat meer toe aan lezen… Wel drie boeken heb ik geconsumeerd…

Joseph Conrad – Hart der duisternis

Volgens de informatie op de website van de bibliotheek, is dit een verhaal uit 1902 van de reis die de Pools-Engelse schrijver Joseph Conrad (1875-1924) in 1890 maakte. Het begint op een zeilboot die bij het vallen van de avond de Thames afvaart, richting zee. De bemanning moet wachten op het getij en terwijl het daglicht langzaam maar zeker dooft, begint de verteller, ene Marlow, aan zijn verhaal. In opdracht van een handelsfirma reist hij af naar Congo en wil hij de rivier de Congo opvaren vanaf een handelspost die al een stuk in het binnenland ligt. Op deze handelspost wordt ivoor verzameld voor transport naar België. Het stoomschip waarmee Marlow de Congo moet opvaren, ligt met flinke averij in de rivier. Marlow slaagt erin het schip te repareren en begint aan zijn spannende tocht stroomopwaarts, met als bestemming de diep in het binnenland gelegen handelspost waar ene Kurtz de scepter zwaait. Deze Kurtz is een man waar omheen een mythische sfeer hangt, hij is kampioen ivoorrover (laat ik het zo maar zeggen) en er is al een tijd niets van hem gehoord… Uiteindelijk vindt Marlow Kurtz die op de reis stroomafwaarts bezwijkt aan een ziekte. Tot zover de verhaallijn.

Ik vind het een prachtig boek, de sfeer is net zo onheilspellend als het ondoordringbare oerwoud waarin en de onberekenbare rivier waarop het verhaal zich afspeelt. Bas Heijne, schrijver, vertaler, columnist en interviewer heeft het boek vertaald en van een interessant nawoord voorzien. Tijdens het lezen bekroop mij het gevoel dat deze roman een grote aanklacht is tegen het kolonialisme. Het boek schetst een sfeerbeeld over hoe de kolonisator aankeek tegen het land waarop hij aanspraak maakte, tegen de natuurlijke rijkdommen ervan die hij de zijne beschouwde, en tegen de oorspronkelijke bewoners die niet als mensen werden beschouwd maar als primitieve, gevaarlijke wilden. Interessant om te vermelden vind ik nog dat het boek heeft gediend als inspiratie voor de film Apocalypse now. ⭐⭐⭐⭐

David Diop – Meer dan een broer

In dit boek begon ik te lezen voor ik slapen ging. Ik lag al in bed, tandjes gepoetst, heerlijk opgekruld onder de warme deken, klaar om na een paar bladzijden weg te glijden in een hopelijk weldadige slaap… Binnen de kortste keren was ik klaarwakker! Het boek begint met een scène waarin de verteller Alfa Ndiaye, een scherpschutter van de Senegalese afkomst die dient in het Franse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog, naast zijn zwaargewonde medesoldaat Mademba Diop ligt, die uit hetzelfde dorp komt en die hij meer-dan-een-broer noemt. Mademba’s ingewanden puilen uit zijn door een bajonet open gereten buik. Alfa kan zich er niet toe zetten hem uit zijn lijden te verlossen, hoewel Mademba daar tot drie keer toe om vraagt.

Het verhaal geeft een indruk van hoe het er in de Great War aan toe ging in de loopgraven, hoe dag na dag soldaten bevolen werd zich uit de loopgraven te begeven in een zinloze en bloedige poging om de vijand te raken die een paar honderd meter verderop vastzat in even ellendige en modderige loopgraven. Ik wist dat niet, maar er vochten dus jongens mee uit de Franse koloniën in Afrika omdat ze hoopten dat die zwarte mannen de vijand zouden afschrikken.

Gedreven door wraak gedraagt Alfa zich als een beest tegen de Duitsers, zodanig dat zelfs zijn maten hem gaan wantrouwen en dat hij ten slotte door de commandant, de harteloze kapitein Armand, naar de ziekenboeg achter de frontlinie wordt gestuurd om op adem te komen. Tijdens deze rustpauze keren de gedachten van Alfa terug naar zijn geboortedorp in Senegal, en naar Fary, het meisje waarop hij verliefd was.

Behalve dat het verhaal zelf enorm boeit, heb ik ook zeer genoten van de ritmische, dampende, hypnotiserende stijl waarin het verhaal is geschreven. David Diop gebruikt daarbij poëtische en precieze taal die mij vaak doet denken aan hoe gedachten werken… Het boek won de Prix Goncourt des Lycéens 2018 en de Premio Strega Europeo. Terecht! ⭐⭐⭐⭐

Elizabeth Strout – Olive Kitteridge

Het derde boek dat ik las wat een boek van Elizabeth Strout: Olive Kitteridge. Ik kwam het tegen in de Facebook groep Boek per week en de mensen waren er lovend over. Olive Kitteridge, een oud-lerares wiskunde, woont samen met haar man Harry, die apotheker is, in het kustplaatsje Crosby in de staat Maine, aan de Amerikaanse oostkust. In de loop van dertien hoofdstukken krijg je een beeld van het leven in het stadje, de mensen die het bevolken, en natuurlijk van Olive en Harry en hun zoon Christopher. In enkele hoofdstukken is Olive de hoofdpersoon, maar even vaak heeft zij een bijrol in een hoofdstuk en soms wordt ze zelfs maar een enkele keer genoemd. Olive fungeert in feite als een inkijkje in een kleine gemeenschap, waar iedereen elkaar kent en waar er veel aan gelegen is om de schone schijn op te houden. Tegelijkertijd laat Olive ons zien dat het leven vaak een strijd is, onvoorspelbaar en soms gewoon wreed, en dat je moet genieten van de mooie momenten die je niet als vanzelfsprekend, achteloos aan je voorbij moet laten gaan…

Het boek won de Pulitzer Prize for Fiction 2008 en is verfilmd als miniserie door HBO. Er is een vervolg geschreven: Opnieuw Olive. Ik denk niet dat ik dat ga lezen. Ik vond het boek Olive Kitteridge af en toe t/saai om door te komen, een beetje vergezocht ook. Sommige verhalen (hoofstukken) waren overigens wel degelijk prachtig en zelfs ontroerend, dus ik kan niet zeggen dat het boek me niet af en toe echt raakte… ⭐⭐